تحقیق آرا و نظرات سید رضی دیوان اشعار و زندگینامه

تحقیق و پایان نامه بررسی آرا و نظرات سید رضی با تحلیل دیوان اشعار و زندگی، سرگذشت و زندگینامه سید رضی

پایان نامه ی حاضر در قالب دو باب تدوین شده است که در باب اول به بررسی اوضاع اجتماعی و ادبی قرن چهارم پرداخته که در این فصل علاوه بر بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی، به نقش آل بویه در حرکت فکری و فرهنگی قرن چهارم و مظاهر فرهنگی و ادبی این قرن در قالب محصولات فرهنگی نظیر: شعر، نثر، نقد و علم لغت می پردازد.

در فصل دوم این باب به بررسی زندگی نامه ی سیدرضی از ولادت تا وفات می پرازد که در این میان به شجره نامه ی او، پدر، مادر، و فرزندان بطور کامل توجه شده است و مطالب مفصلی را در باره مقام و منزلت پدرش سیدابواحمد موسوی و نقش اصلاح گرانه ی او در جامعه آن روز و وساطت میان خلفا و سلاطین و بزرگان آورده ایمو در ضمن نکاتی هم در قالب همین بحث درباره ی خصوصیات اخلاقی او بیان کردیم.

در ادامه ی سخن از اساتید و مشایخ رضی و تربیت یافتگان مکتب او و نقش مجتمع عظیم علمی، فرهنگی دارالعلم در نهضت فکری و تأسیس مجامع شبیه به آن بطور مفصل بحث شده است. رضی در کنار مناصب و مشاغل رسمی و اشتغال کامل، دست از تدریس و تألیف برنداشت و لذا علاوه بر بیان اسامی تألیفات و فعالیتهای علمی و بررسی شاگردان از اثر بسیار ارزشمند او نهج البلاغه هم غافل نشده و لذا به بررسی نگاره ها و پژوهش های صورت گرفته در زمینه ی نهج البلاغه و پاسخ به شبهات مطرح شده درباره ی متن و گردآورنده آن نیز پرداخته ایم.

در باب دوم که به موضوع اصلی تحقیق مرتبط می شود به بررسی ونقد دیوان اشعار رضی و نسخه های خطی کتابخانههای ایران و جهان می پردازد و دیوان اشعار او را از جهت محتوایی با استفاده از مفاهیم و مضامین وموضوعات قصاید مورد نقد کامل قرار می دهد.

این باب از شش فصل به ترتیب موضوعات شعری و حجم آنها تدوین یافته است که در هرکدام از این فصول،با طرح مباحثی به بیان ابعاد و ویژگی ها و ساختار و موضوع و مضامین قصاید دیوان و قالبهای شعری پرداخته ایم که عبارتند از: مدایح، رثا و سوگنامه ها، فخر و حماسه، غزلیات و حجازیات، هجویه ها و پند و اندرزهای حکیمانه.

لازم به یادآوری است که در هر فصل به تناسب نیاز به شرح و ترجمه ی برخی قصاید و غزلیات نیز اهتمام تمام صورت گرفته است.

زندگینامه یسید رضی

در اواسط قرن چهارم از افق بغداد درخشیدن گرفت و نور امیدی در دل عاشقان ولایت و طالبیان نشست. او در سال 359 ه. در محله شیعه نشین کرخ بغداد در خانه ای که از گلهای عطر آگین ایمان و اخلاص و روشنائی علم و عمل آذین بندی شده بود دیده به جهان گشود ک بعدها جهان را پر از افتخاراتش نمود. برا ین مولود مبارک از میان نامهای اصیل نام پرافتخار و زیبایمحمدنهادند.

محمد که بعدها به شریف رضی و سیدرضی شهرت یافت، از خاندانیبرخاست که همه از بزرگان دین و عالمان و عابدان و زاهدان و پارسایان بی نظیر روزگار بودند. و به گواه تاریخ هر یک از آنها فروغ انجمن هستی و ماه عالمتاب دوره های تار ظلمت تاریخ و ستارگان پرفروغ در جهان تاریک جهل و نادانی بوده اند و هرکدام در روزگار خود منادیان و داعیان حقیقت بشمار مِیرفتند. در این بخش سعی خواهیم نمود تا با پرداختن به زندگی این بزرگمرد تاریخ تشیع و با معرفی نام و نشانی او وا صل ونسب و خانواده اش چشمه خورشید را بشکافیم تا بتوانیم او را در حد امکان شناخته و بشناسانیم.

فهرست

مقدمه

باب اول

اوضاع سیاسی، اجتماعی فرهنگی و ادبی دوران سید رضی

فصل اول: اوضاع سیاسی، اجتماعی و ادبی

بخش اول: اوضاع سیاسی

بخش دوم: اوضاع اجتماعی

بخش سوم: اوضاع فرهنگی و ادبی

الف: نقش آل بویه درنهضت فکری و ادبی قرن چهارم

ب: مظاهر فرهنگی و ادبی قرن چهارم

1- شعر

2- نثر

3- نقد

4- علم لغت

فصل دوم: سید رضی شاعری از تبار علی(ع)

بخش اول: زندگینامه ی سید رضی

الف: ستاره ای از افق بغداد

ب: شجره نامه

1- پدر( ابواحمد)

2- مادر( شیرزنی از تبار ناصرللحق)

3- ناصر کبیر یا فاتح مازندران

ج: روزگار وصل و غنچه های پیوند

د: غروبی نابهنگام

ه: ویژگیها و خصوصیات بارز اخلاقی رضی

بخش دوم: زندگی علمی، ادبی و اجتماعی سیدرضی

الف: اساتید و مشایخ رضی

ب: دانش آموختگان و تربیت یافتگان و روایت کنندگان مکتب رضی

ج: مجتمع علمیدارالعلمیا اولین دانشگاه علوم اسلامی

د: مناصب (نقابت، قضاوت، ریاست امیرالحاج

ه: تألیفات

1- شعر( دیوان اشعار)

2- سیره نویسی

3- رسائل( مجموعه ی مکاتبات)

4- فقه

5- نحو

6- تفسیر

الف: حقائق التأویل فی متشابه التنریل

ب: معانی القرآن

7- بلاغت

الف: تلخیص البیان فی مجازات القرآن

ب: نهج البلاغه

ب1: گردآورنده ی نهج البلاغه واقعاً کیست؟

ب2: ادبیات نهج البلاغه

ب3: پژوهش های دانشمندان در اقیانوس نهج البلاغه

باب دوم:

نقد و بررسی دیوان سیدرضی

فصل اول: دیوان رضی

الف: نسخه های دیوان در کتابخانه های ایران و جهان

ب: شروح یا نگاره هایی بر دیوان

ج: اغراض و موضوعات موجود در دیوان

فصل دوم: مدایح

الف: ممدوحان رضی

ب: ساختار قصیده های مدح

ج: مضامین و مفاهیم مدیحه های رضی

ج1: شجاعت

ج2: بخشش و بخشندگی

ج3: خردورزی و نیک اندیشی( عصاره ی چهار خلیفه)

ج4: مقام ومنزلت اجتماعی

ج5: تبریک اعیاد و مناسبتها

ج6: بلیغان در نگاه بلیغ

مدیحه های رضی در یک نگاه

فصل سوم: رثاءسوگنامه

الف: افرادی که شاعر در سوگ آنها مرثیه سرایی کرده است

ب: فرهنگ عاشورا در سوگنامه های حسینی (5 مرثیه با بررسی محتوایی آنها)

ج: غمنامه ی مادر و تجلیل از مقام و منزلت زن مسلمان

د: بررسی ساختار سوگنامه های رضی

ه : مضامین و موضوعات سوگنامه ها

ه 1: سرانجام و سرنوشت انسان

ه 2: پدیده ی مرگ و تأثیر آن بر مرثیه های رضی

ه 3:بزرگداشت و بیان فضائل متوفی

ه 4: تسلیت و همدردی با بازماندگان متوفی

ه 5: اعلان جنگ با مرگ

ه 6: تجلی رثای دوران جاهلیت در سوگنامه های شاعر

نقد وبررسی سوگنامه های سید سوگوار

فصل چهارم: فخر و حماسه

الف: بررسی ساختار فخریات

ب: مضامین فخریه های رضی

ب1:افتخار به اصل ونسب( شجره ی طیبه)

ب2: شاعری الگو در میدان اخلاق و عمل

ب3: قله ی عظمت در کوهسار ادب

ج: ابعاد و ویژگی های فخریات رضی

د: مقایسه ای میان فخریه های رضی و متنبّی

فصل پنجم: غزلیات و حجازیات

ترانه های سرزمین یار( حجازیات)

الف: بررسی ساختارغزلیات

ب: مضامین وموضوعات غزلهای رضی

ج: ابعاد و ویژگی های غزلهای رضی

حجازیات یا ترانه های سرزمین یار

الف: ساختار ترانه های سرزمین یار( غزلهای حجازی)

متن و ترجمه غزللیله السفح

نقد وبررسی غزللیله السفح

برگزیده غزلیا ظبیه البان...

ب: بررسی مکانهای سرزمین حجاز در حجازیات

ج: مضامین و موضوعات غزلهای حجازی

د: جایگاه حجازیات و تأثیرآن بر ادبیات عرب

فصل ششم: هجویات

الف: موضوعات و مضامین هجوهای رضی

1) هجو اخلاقی

2) هجو سیاسی

ب: نمونه هایی از هجویات رضی

فصل هفتم: پند و اندرز و حکمتها

الف: نمای کلی حکمتهای رضی

ب: نمونه هایی از سخنان حکیمانه ی رضی

زبده البحث (چکیده پایان نامه به زبان عربی)

منابع

چکیده انگلیسی